Baha‘nın son yazısında (Yapay Zeka Üzerine Tahliller‘de) vurgu yaptığı noktalardan birini, ‘elimizdeki maddi imkanlar ne kadar artarsa artsın, bunun mutluluk seviyemizi artırmakta gözle görülür bir katkısı olmayacağı’ şeklinde özetlemek sanıyorum mümkün. Baha yazısında şöyle diyor: ‘Yapay zekanın ilerlemesi ile global çapta maddi olarak ciddi bir bolluk ve refah dönemi gelebilir. Ama maalesef dünya yine aynı dünya olacak. Sonuçta sanayi devrimini de yaşadık ve maddi açıdan öncesine göre inanılmaz bir bolluk devresine girdiysek de sıkıntılar, dertler, bunalımlar, buhranlar olmaya devam etti… Maddi bolluk, mutlak mutluluk ve huzur getirmiş olsaydı sanayi devrimi bunu çoktan yapmış olurdu; sonuçta en fakir ülkelerde bile standartlar birkaç yüzyıl öncesinden çok daha iyi durumda ki bu ülkelerin nüfusu hızla artabiliyor…’
*****
Hep zannediyoruz ki, şunlar şunlar olsa, çok mutlu olacağız ve ömrümüzün sonuna kadar mutlu mesut yaşayıp gideceğiz. Şunlar şunlar dediğimiz şeyler çok büyük oranda maddi temeli olan şeyler. Bunların bazıları gerçekleştiğinde de, ilk anda duyduğumuz mutluluk; bazen birkaç saat sonra, bazen de birkaç ay sonra (bilemedin birkaç yıl sonra) kaybolup gidiyor…
Yani Yapay Zeka muhtemelen büyük bir maddi bolluğa ulaşmamızı sağlayacak (tabii böyle bir gelişmeye dünya egemenlerinin itirazı olmazsa eğer), ama hayata bakış şeklimiz değişmedikçe iyi seviyede ve kalıcı bir mutluğa ulaşabilmemiz yine de pek mümkün olamayacak ne yazık ki (insanoğlunun yaşama bakış şekillerinin farklı kesimlerde çok farklılık gösterdiğini, dolayısıyla da ‘insanın bakış şekli’ biçiminde bir toptancı ifade kullanmanın doğru olmadığını iddia edenler olacaktır, belki kısmen haklıdırlar ancak genel olarak bugünün insanına ait ortalama bir bakış şekli olduğunu ve bunun da egemen sistem tarafından bize satıldığına inanıyorum, bunu ‘başka türlüsü zaten düşünülemez’ ön yargısı ile satın alıyoruz, olduğu varsayılan ideolojik farklılıklar ise sadece nüanslarda kendini gösterebilmekte)…
*****
Mutluluğun en önemli veya ana amaç olmadığını savunanlar da olabilir. Ancak Sokrates‘ten beri düşünürlerin mutluluğa vurgu yapmasını görmezden gelemeyiz. Sokrates’e göre yaşamın amacı ve herkesin yaşam boyunca peşinden koştuğu en yüksek iyi mutluluktur. Mutluluğu tüm hayata yayılan bir iyi olma hali olarak ele alan diğer bir filozof ise Aristoteles’tir. Diğer pek çok düşünür de, mutluluk hakkında benzer düşüncelere sahipler…
Ancak Yapay Zeka’nın gelişiminde herşey problemsiz yürüse bile, uzay filmlerinde öngörülenlerin ilerisinde bir dünyaya ulaşmamıza rağmen, yine de mutluluk bahsinde gözle görülür bir mesafe alabileceğimizi söylemek zor görünüyor…
*****
Yapay Zeka mutluluk seviyemize katkı yapamayacak (eğer bakış biçimimizi değiştiremezsek) ama büyük bir maddi bolluk yaratma potansiyeline sahip. Ancak bu bolluk ortamı da pek çok mesleğin Yapay Zeka’nın eline geçmesiyle oluşacak. Yazılımcılar, Öğretmenler, Hakimler, Avukatlar ve tabii Mühendisler ve Sigortacılar da Yapay Zeka’nın mesleklerini ellerinden alacağı grupların başlıcaları…
Mesela Yapay Zeka avukatlar, her türlü konuda, determinizme dayalı muhteşem savunmalar üreteceklerdir. Yapay Zeka hakimler ise, kanun maddelerinin en ince ayrıntılarını dahi gözden kaçırmadan ve nesnel biçimde uygulayarak, bir ülkenin tam bir hukuk devleti olmasını sağlarlar…
Tabii Doktorları da bu listeye dahil etmek mümkün. Bugün devlet hastanelerinde 5 dakika, özel hastanelerde de 20 dakika ile sınırlı doktor görüşmeleri; şu tahlilleri yaptır, şu görüntüleme cihazlarına gir, sonuçlara bakalım; şeklinde ilerliyor. Oysa 100 sene öncesinde ve daha evvelinde doktorlar hastanın; duruşundan, bakışından, gözünden, renginden, nefes alışından anlarlardı problemin ne olduğunu. Bugünün doktoru ise neredeyse tamamen, tahlil ve görüntüleme cihazı sonuçlarına göre kararlar veriyor. Yapay Zeka bu kararların âlâsını verebilecek durumda, üstelik bu seviyeye en az 5-10 yıl önce geldi (hatta belki de 30 yıl önce). Yapay Zeka ameliyat ve her türlü operasyonu da, neredeyse hiç hatasız yapabilir durumda. Ancak neden hala hastanelere birer Yapay Zeka yükleyip, bugünkü devasa doktor kuyruklarını ortadan kaldırmıyorlar, anlamak zor. Egemen düzenin bunu yapmıyor oluşunun ardında, tahmin edebileceğimiz ve/veya aklımıza bile gelmeyecek etkenler vardır…
Psikiyatri alanında da devlet hastanesinde 5 dakikada psikolojik sorunlarınızı anlatmanız gerekiyor (özel hastanede de 20 dakikada). Oysa Yapay Zeka sizi saatlerce dinleyebilir, tekrar tekrar bıkıp usanmadan dinleyebilir ve psikolojik meselelerinize çözümler getirebilir (hatta büyük oranda terapi yoluyla ilaçsız çözümler)…
Tababet ancak insan ruhuna yönelen ve hastasına büyük zaman ayırıp, onunla bütünleşen bir yola girebilirse, kısmen de olsa insan doktorlarla devam edebilir, yoksa bugünkü tababet’in Yapay Zeka’ya devri, bir gecede gerçekleşebilecek bir vak’a gibi görünüyor…
*****
Yapay Zeka’nın bence en riskli yanı, güçlü Yapay Zeka’ların aşırı ihtiraslı ellere geçmesi. Yazımı Stephen Hawking‘in Yapay Zeka hakkındaki ünlü cümlesi ile bitirmek istiyorum: ‘Bu ya başımıza gelen en iyi şey olacak ya da en kötü şey olacak. Eğer dikkatli olmazsak bu son şey olabilir’…
