Muhabir mektubu
Bir zamanlar sıtma buradan halkı uzaklaşmaya mecbur kılıyordu.
Yalova: Yalova ne olmuş?
Bir ma’murezâra dönmüş! Ben görmedim fakat söylediklerine göre burası bir harabezâr imiş! Bir iki kör kandil ile tenvir olunan bu kasaba adeta bataklık bir köy halinde imiş! Halk sıtmadan kırılıyorlarmış! Giden gelen pek az ve her taraf bir sükûnet içinde uyuyorlarmış!
Büyük gaziye minnet ve şükran…
Evvelce pek büyük bir kıymeti olan Yalova kaplıcaları ihmal ve tekâsül yüzünden ehemmiyetini kaybeylemeye başladığı cihetle nahiye halinde idare edilmeye başlanmıştı. Vaktaki Gazi hazretlerinin takdirkâr nazarları buraya bir initâf eyledi, Yalova tekrar canlanarak meydana çıktı. Dağ hamamları sehhâr bir şekle konuldu. Bataklıklar kurutuldu. Nehirler temizlendi, plajlar yapıldı, iskeleler kuruldu. Her taraftan insanlar gelmeye başladı. Çarşı pazar şenlendi ve esnafın da yüzü güldü. İşte bu sebepten dolayı gerek zürrâ ve gerekse esnaf Büyük Gazi’ye büyük bir hissi şükran ile mütehassistirler.
Muayene ve tedavi evi…
Beş altı ay evvel kuru tahtadan ibaret döşemelerle 6 sandalye ve bir dolaptan başka mobilyası olmayan bu sıhhat yurdu hükümet tabibi Ali İhsan Bey’in masruf himmetiyle küçük bir hastane haline ifrağ olunmuştur. Sıhhiye vekili muhteremi Refik Beyefendi’nin vekâletten talep olunan her cins malzemeyi hemen i’ta eylemek suretiyle göstermekte olduğu uluvvücenap sezavari takdirdir. Bu müessesesinin banyo mahalli, hasta odaları, pansuman dairesi, intizar salonları zevki selime muvafık bir surette tefriş olunmuş merdivenlerine varıncaya kadar baştanbaşa muşambalar döşenmiş ve bu yol halılarıyla tezyin olunmuştur. Müessesenin salonuna bir de lüks lambası asılmış ve bir de imdadı sıhhi çantası vekâleti celilden gönderilmiştir. İmdadı sıhhi çantası çok kıymetli olup içinde bir hasta için ne lazımsa mevcuttur. Müessesenin gardorabında yatak takımları, hasta pijamaları tertemiz istif olunmuştur. Vekâleti müşarun ileyha buraya bir de ütü makinası göndermiştir ki bunda isabet buyurmuştur. Zira burası amele yatağı bir kazadır.
Yalova postanesi…
Bura postanesinin gazeteleri vaktinde tevzi etmediği ve İstanbul postası buraya öğle zamanı geldiği halde tevziatı ertesi güne bıraktığını bana söylediler. İcra eylediğim tetkikat bunun aksini ispat eylemiştir. Posta ve telgraf müdürü Cemalettin Bey buraya geleli iki ay olduğu halde gerek kasabada ve gerekse dağ hamamlarında vücuda getirdiği tertibat sayesinde gerek gazete ve gerek mektup ve telgrafların bir dakika teehhür eylemeden ashabına tevzi olunmaktadır.
Kıymet ve meziyetleri pek yüksek olan posta müdürlerimizin faaliyet ve fedakârlıklarına öteden beri şahit olmaktayım. Binaenaleyh bu güzide ve vazifeşinas memurlara bühtan eylemek büyük bir haksızlıktır.
Yalova’da terakki…
Yalova kaymakamı Şefik Bey muktedir ve kıymetli idaresiyle kasabanın terakkisi için büyük himmetler sarf eylemektedir. Ve kısmen de muvaffak olmuştur. Fena halde bozulmuş olan Yalova-Orhangazi yolu ihale edilmiş olduğundan kışa kadar tecdiden inşa olunacaktır. Bu yolun kasaba dâhilinde tesadüf eden kısmi asfalt olarak yapılacaktır. Asfalt olarak yapılacak olan kaplıcalar yolunu da müteahhit kanunusani nihayetinde ikmal ve teslime mecbur tutulmuştur. Karamürsel istikametindeki yolun köprüleri de yapılmaktadır. Bütün köyler telefonlarla bağlıdır. Ve köy yolları da yapılmıştır. Kılıç nahiyesinin yolu da bu sene ikmal olunacaktır.
Asayiş…
Kazanın asayişi fevkaladedir. Halkın ahlak ve seviyesi şayanı takdir bir derecededir.
Hükümete çok mutidirler. Ve inkılabı tamamıyla hazım eylemişlerdir. Tesettür ve taassup yok gibidir. Köylerde evvelce yedi mektep varken 19 mektep açılmıştır. Ve bunları hep köylüler yapmışlardır. Bunların içinde biner lira sarf ile yapılan cesim mektepler vardır. Mesela; Safran, Ak, Gacık, Aşağı Kocadere köyleri devletin yaptırmakta olduğu mektep büyüklüğünde mektepler yaptırmışlardır. Millet mekteplerinden de iyi neticeler alınmıştır.
Ticaret…
Yalova’nın karpuzu, kavunu, muşmulası, armut ve elması, hububatı meşhur ve mebzuldür. İstanbul’a külliyetli bostan, muşmula, kiraz, vişne ve armut ihraç eyler. Köylülerin bir işi de kömür ve odun üzerinedir.
Yalova’nın ihtiyacı…
Yalova gerçi tabiaten çok güzeldir. Fakat meskensiz, binasız güzellik neye yarar? İnsanların zevki bediilerini tatmin için desti beşer biraz işlemi olmalıdır. Birçok arsalar bomboş duruyor. Buralar binalarla dolmalıdır. Yalova imar edilirse nüfusu da artar, plajlar ve hamamlar çok rağbete mazhar olur herkes burada toplanır ve burası mahşeri bir hal alır.
Ragıp Kemal, Milliyet Gazetesi, 27.09.1931, s. 6
