Tarihimizde kurulan ilk kağıthane bugünlerde yeniden gündeme düştü. Şu anki kağıthane yeriyle ilgili tartışmalar gündem olarak karşımıza geldi. Sanki bizim kağıthane yürüyor. Şimdi de Yalova’daki eski değirmenin kağıthane olduğu iddilarını yerel basında okumaya başladık.
Öncelikle kağıthaneyle ilgili fermanlardan bazı bölümleri sizinle paylaşayım.
“… Darussaade Şerife ağası olan el-Hac Beşir Ağa yüce kapımıza dilekçe sunup Kocaeli sancağında Yalakabad kazasında halk dilinde Elmalık ve Defter-i Hakani’de Saruhanlı demekle bilinen köyün…”
Peki hangi kaynakta Elmalık köy diye başka bir yerleşimden bahsediliyor? Kağıthane kesinlikle Elmalıkköy yerleşimindedir. Yalova’nın eski değirmeninin bulunduğu alana eğer eski defterlerde Elmalık ismi verilmişse o zaman doğru söylüyorsunuz demektir. Fakat o dönemlere ait tüm haritaları inceledim. Yalova kazası içinde sadece bir tane Elmalıkköy mevcuttur. Padişah fermanında da halk arasında Elmalık saray kayıtlarında Saruhanlı diye bilinen köy diye tarif edilmektedir.
Bir diğer hüküm:
“… Yalakabad Kazası Naibine hüküm ki, … Kocaeli sancağında Yalakabad nahiyesine tabi saray defterimde Saruhanlı ve mahallinde Elmalı adıyla isimlendirilmiş tımarı kaydolunan gayrimüslim köylülerinin …”
Bu yazı da padişaha ait fermandandır. Kağıthanenin olduğu yerin kesinlikle Elmalı köy olduğu açık seçiktir. Bu Elmalıkköy bugünkü Elmalık köyden farklı bir yer olabilir mi?
Bir başka yazıya bakalım.
“Padişahtan hüküm ki; kağıthane emini İbrahim Zeyd, kudretli padişahlık makamına dilekçe verip Kocaeli sancağında Yalakabad kasabası yakınlarında Hark Deresi şehr-i cari üzerinde Haremeyn-i Şerifeyn vakfından Çardaklı tabir olunur, sebepler yerinde, kağıthane bina edilir ve yapımı oluşturulurken bu esnada suların azlığından dolayı Yalakabad kasabasından bazıları kağıthaneden iki üç saat mesafede bulunan Karakilise isimli mahalde dikim yaptığımız bostanlarımızı sulayageldiğimiz dere kurudu ve bostanlarımız susuz kaldı diyerek kağıthane nehri bendinin yukarısında ilgili nehirden ayrılmış zikredilen kasabaya akan suyu kanaat etmeyip önceden konulan kurallara aykırı ve kanunlara muhalefet ederek Kağıthane suyunu fuzuli ve el koyarcasına sözü edilen mahaldeki bostanlarına akıtmalarıyla kağıthane suyuna noksanlık verdikleri…”
Bu son belgeye baktığımızda kağıthanenin Elmalık köyde olduğu ve su bentlerinin Karakilise köyündeki bostanlara kadar gittiği kayıtlıdır.
Hem Elmalık köy ve hemen sonrasında Karakilise olan mevki Yalova’nın başka neresinde vardır?
Hüküm ve fermanlarda konu bu kadar açık ve net iken kağıthanenin bulunduğu yeri değiştirmek akıl karı iş değildir. Bilmediğim başka bir belge varsa onu da kamuoyuıyla paylaşmanızı öneririm. Yok tahminlerle hareket ediliyor ise bu durum meseleyi çarpıtmaktan başka bir işe yaramaz.
Eğer kağıthane Hacımehmet köyünde ise padişah fermanlarındaki Elmalık köy ve Karakilise ismini nereye koyacağız. Sonra vakıf defterlerinde Hacımehmet köyü arazileri Şirin Hatun vakfiyesi olarak gözükmektedir. Darussaade Beşir Ağa vakfiyesini nasıl taşıyacaksınız.
Böyle meseleleri açıklığa kavuşturmak için bilgi ve belgenin yanında Yalova coğrafyasını çok iyi bilmeniz gerekir. Yalova coğrafya bilgisine sahip olmayan profesör olsa dahi hataya düşebilir. Nitekim ben bunun örneğinin onlarcasını kamuoyuyla paylaştım.
Kağıthane, Hacımehmet köyü arazisindedir demek yetmez. Padişah fermanlarının hatalı olduğunu, padişahın fermanlarını yanlış yazdığını bize ispat etmeniz gerekir. Ayrıca kağıthane ve Hacımehmet köyüyle ilgili ferman, şukka, irade, vakıf defterleri gibi belgeleri kamuoyuyla paylaşmanız gerekir.
Şimdilik bu iddianın hiçbir kelimesi beni ikna etmedi.
O halde ortaya atılan iddianın belgelerini kamuoyuyla paylaşmalısınız.
Ne yani!
Bizim kağıthane yürüyerek yer mi değiştiriyor?
