YASKİ emaneti bende iken şehrin atık suyu gibi önemli bir mevzuun, ne kadar öksüz olduğunu yaşayarak anladım. 6 aylık emanetçilikte her şeyine yetişmeye çalıştım. En önemli vazife şehrin geleceği ile ilgili mega endişemin bilinirliğini sağlamaktı. Sağlayamadıysam da yazılı şerh düştüm.
YASKİ arıtma tesisi projesini de yapan hocam, Marmara Üniversitesi’nde bize atıksu arıtma tesislerinin uzun dönem planlamalarının ne kadar önemli olduğunu anlatmıştı. Proje ödevleri sunumunda debi ve tasarım kriterlerinin diğerlerini hangi popülasyona göre ve nasıl bir hesaplama ile ulaştığımız sorulur, hocalar ikna olursa sonra üniteleri sunmaya başlardık. Yalova’nın merkez dahil beş belediyesinin atık suyunu arıtan tesis dönem başkanlığımda işleyişine devam edecek, belki 2-3 sene de görünür sorunu olmadan, bu işlerliği sağlayabilecekti. Lakin bir Yalovasever Çevre Mühendisi, böyle bir emanetin, sadece kendi başkanlığı dönemi ile ilgilenecek ve geleceğini umursamayacak kadar duyarsız olamazdı.
Hocam sağ olsun, tasarımı yeterince gelecek provizyonuna uygun yapmış. Tesis mevcut debinin iki katı ile bugünkü haliyle çalıştırılabilir ve hatta ilk 25 sene sonrası için şu an Yalova Belediyesi fen işlerinin kullandığı YASKİ’ye ait rezerv alanla mevcutun simetriği yapılarak dört kat fazla suyu arıtabilecek hale getirilebilir tasarlanmış. Lakin kullanabilene…
Uzun yıllardır şehirde planlanan OSB’ler bugüne kadar kurulamadığından YASKİ yalnızca popülasyon artışını izlemiş. 1/50bin’lik plandaki artış ise ilk 10 sene YASKİ’yi telaşlandıracak bir grafik sunmamış. Üye belediyelerin nüfusuna yetecek kapasitesi her yıl yorularak, eskiyerek, bakım onarım yapılamadan süregelmiş. Bir şekilde devam eden işleyişte pansuman çözümler hep yapılagelmiş. Bu çözümlerin çoğu takdire şayan çözümler olmasına rağmen, günü kurtarmaya yönelik olmuş. Mevcut teknik ekip elindeki imkanlar ve mevcut bütçesi ile en iyi işletmek için eminim halen tam bir gayret içindelerdir. Bu bir yere kadar çözüm olmuş. Lakin gelip tıkanacak büyük bir problem başkanı olduğum dönemde gördüğüm feci durum için, tüm altı ay hizmet sürecimde uğraşmış olmak bile vazifesini bihakkın yapmış olmak için tek başına yeterlidir diyebilirim.
Özetle ve basit bir dille anlatmayı deneyeyim. Arıtma tesisi yeterli kapasiteye sahip, artırılabilir bir kapasitesi de var. Lakin eğer atık su gelirse… Gelirse diyorum, zira gelmesi için uygun pompa ve boru ile toplanıp tesise ulaşması gerekir. Yalova 2022 yılı nüfusu 291bin. Fakat hepsinin atıksuyu YASKİ’ye gelmiyor. Gelen belediyelerin son nüfus sayıları şu şekilde: Merkez 156.838 kişi, Çiftlikköy 48.368 kişi, Termal 6.677 kişi. Beldelerin nüfuslarını önemsemezsek YASKİ’nin iki ana atıksu sağlayıcı üyesi bulunuyor. Yalova Merkez Belediyesi ve Çiftlikköy Belediyesi. Bu ikisinin toplamı yaklaşık 200bin kişi yapıyor. Bu popülasyonun ürettiği atıksu bugün olduğu şekilde kel-kör tesise getirilebilir ve gelen kadarı arıtılabilir. Yağmur yağmadığı sürece sorun yok.
Gel gelelim Yalova’da, özellikle Çiftlikköy hudutlarında OSB’ler kurulmakta. Organize Sanayi Bölgeleri kendi su ve atıksularını yönetmek zorundalar. Özellikle İMES OSB her aşamasını tasarlamış bir OSB. Kullanacağı suyu da atık suyunu da yönetebilecek bir vizyona sahip. Diğer OSB’lerin planlarından ise hem ilin hem belki o osb yöneticilerinin haberi henüz yok. Sadece İMES en az 25bin çalışan ile 4-5 yıl içerisinde kurulum planlıyor. Yeşil OSB mottosu ile prosesinde su tüketimi fazla olan fabrikaların kurulmayacağından emin arıtma yatırımlarına başlayan İMES dışındakiler neler yapacak göreceğiz. OSB alanlarındaki su tedariği ve atıksu yönetimi bu ilin sorunu değil. Endişe de edecek değil. Fakat YASKİ başkanı olup da yalnızca bu bir OSB’ye gelecek 25000 çalışanın ailesinin atık suyundan endişe etmemek olmaz. Diğer OSB istihdamları ile birlikte Çüftlikköy’e gelecek belki 40 bin çalışanın evlerinde yaşayan ailelerinin oluşturacağı yaklaşık 150 binlik popülasyon atıksuyu Çiftlikköy hudutlarında OSB dışındaki bölgeden YASKİ kollektörlerine gelmeyecek mi? İşte bu büyük endişe ile YASKİ başkanlığı emaneti döneminde Çiftlikköy Belediyesi üyemizi hedef alarak tüm üye belediyelerimize yazı ile popülasyon provizyonu güncelleme talebi oluşturmuştum. Yazı belediyelere gittikten sonra özellikle Çiftlikköy Belediyemizi arayarak üst yazı ile OSB yönetimlerine 5 yıllık tahmini istihdamı sormaları gerektiğini, gelecek rakamları toplayarak bu beş yıl içerisinde nüfusunun ne olacağı hakkında YASKİ’ye geri dönüş yapmalarının Yalova altyapısı için ne kadar önemli olduğunu belirtmiştim. Uzun süre beklediğimiz yazıya cevap 04.10.2021 tarihinde başkanlığımıza ulaşmıştı. Belediyemiz yazısında 5 farklı OSB’de toplam 52000 çalışan istihdamının olacağını, buna göre 2024 yılı Çiftlikköy Belediyesi nüfusunun 320764 olacağı öngörüsü olduğunu belirtmişti.
İşte gören gözler için farkındalık oluşturacak yazı buydu. Bu şu demek;
- En yakın iki sene en uzak beş sene içerisinde Çiftlikköy’e Yalova’nın şu anki nüfusu kadar bir nüfus kayması gerçekleşecek.
- Bu nüfus tüm yaşamsal ihtiyaçları yanında atıksu üretecek.
- OSB’Ler kendi atıksularını arıtsa dahi, çalışan ailelerinin atıksuyu rejimi mevcut Çiftlikköy popülasyonundan altı kat fazla olacak.
Aman Allah’ım. Böyle bir durumda Yalova öz kaynaklarının hepsinin seferber olması ve tüm altyapı atık su hatlarının ve arıtma tesisinin güncellenmesi gerekti. Evet öyle de olmalıydı. Amacım da bu farkındalığı sağlamaktı. YASKİ arıtma tesisine gelecek atıksuyu taşıyan hat ve pompalar bugünden projelendirilip çözüm üretilmez ise Yalova’yı atıksu basacak. Ya da sahilden şakır şakır denize atık su boşalacak. Bunu ben demiyorum, Belediyeden gelen resmi yazıda diyor. 320 binlik bir Çiftlikköy bugünden planlanmaz ise şehrin aritmetiğinde atıksu gerçeği çok yer alacak.
YASKİ başkanı olarak yazı gelir gelmez bildiğim tüm ekabir ile konuyu görüştüm. Herkese tek tek bilgi verdim. Rapor haline getirip valilik aracılığı ile bakanlığa da bildirdim. Herkes kördü, herkes umarsız. Yazıya uzun uzun baktım… Sonra diğer tüm başlıklar gibi “sen sana düşeni yaptın” diyerek sessiz çığlığımı arşivledim.
Bekleyelim, görelim.
Vesselam.
