Dünya düzeninin sahiplerinin pek çoğu Yapay Zekadan oldukça korkuyor. Ama anladığım kadarıyla bu korkunun nedeni Skynet tarzı bir robot ayaklanması değil! Bunun dışında Yapay Zekadan korkmayanlar da var ve onların varlığını bu yarışların duramayacağı şeklinde de okumak mümkün. ABD-Çin ve AB-Rusya rekabeti gibi rekabetler sönümlenmedikçe yapay zeka yarışının durması pek mümkün değilmiş gibi görünüyor. Yapay Zeka, şimdiden Deepfake gibi şeyler ile kendine inanılmaz bir alan açmış durumda ve 2030 yılına kadar da hızı kesilmezse şu anda hayal edemediğimiz şeyler dahi gerçeğe dönüşebilir. ChatGPT ve Bard gibi şeylere arama motorunda basit bir arama yaparak bulabileceğiniz teknikler ile çok uç şeyler yaptırılabiliyor ve oldukça profesyonel bir ekip daha neler neler yapabilir… Belki daha başlangıçta bile değiliz!
Zaten özellikle batı ülkelerinin halkları, özellikle sıradan insanların gelirinin azalmış ve demografik yapının değişiyor oluşu nedeniyle, hali hazırda huzursuz. 1929 Krizi Hitleri iktidara getirmişti; Hitler gelmeseydi bu sefer de Komünizm iktidara gelirdi; ve zaten Hitler’i devirebilmek için Stalin ile uzlaşma yapılmış, ardından da, Reagan ve Thatcher gibi Neoliberal liderler dönemine kadar da, halkı kontrol altında tutabilmek için Sosyal Demokrat politikalar uygulanmıştı.
Çin’de de sıkıntılar var: Nufus azalmaya başladı ve doğum oranlarını bir türlü yükseltemiyorlar, gençler ekonomik sebeblerden ötürü ‘Tang Ping’ gibi akımlara kaymaya başladı, emlak sektöründe inanılmaz sıkıntılar var… Gerçi Çin bu krizleri oldukça ilginç yöntemler kullanarak atlatmayı da başarabilir. Çin ve Rusya’nın arası ise sanıldığı kadar iyi değil aslında. Hindistan’ın Çin ile ilişkileri iyi değilken ABD, Rusya ve İsrail ile ilişkileri iyi.
Afrika’daki çoğu ülkelerin ekonomisi büyürse buna şaşırmayalım. Uluslararası politikanın daha gerilimli hale gelmesi Yapay Zeka’nın ilerlemesini çok hızlandıracak şey olabilir! Rusya için ‘Ukrayna’da battı’ dediğimiz zamanda, önce Nijer‘de, sonra da Gabon‘da Rusya lehine darbe oldu. Çin, Taliban’ın tekrar iktidara gelmesinden sonra Afganistan’a elçilik açan ilk ülke. Şimdi’de Gazze olayı var. İsrail’in ayakta ve hayatta kalabilmek için herşeyi yapacağına eminim.
Yapay Zeka’yı durdurabilecek şey ise bütün güçlerin katılacağı ortak bir anlaşma olacaktır. Ama bunun olması kolay değildir. Ayrıca kağıt üzerinde böyle bir anlaşma yapılırken arka planda çok gizli laboratuarlarda pek çok şey imal edilmeye devam da edilebilir. Bunların dışında Crispr CAS9 ve Beyin-Bilgisayar Arayüzü gibi teknolojiler de pek çok şeyi değiştirebilir. Hiç hesaba katılmayan bir oyuncu bir anda çok öne çıkarsa hiç şaşırmam.
Yakın gelecekte İran, uluslararası gerilimi tırmandıracak gelişmelere sahne olursa şaşırmayın derim. Pakistan bir nükleer güçtür ve yüksek teknolojiyi de elde etme potansiyeline sahiptir. Kuzey Kore’yi ise zaten biliyorsunuz; çok uzun süredir sıkıntıda ama mesela nükleer silah yapmayı başarabildi. Asya’nın yükselişi bir süredir var ve 21. yüzyılın devamında Asya’nın batı’nın hegemonyasını tamamen kırması da mümkündür. Japonya’nın yıllardır nüfusu azalıyor ve göçmen almamak için de direniyorlar. Bu nedenle de ekonomileri 30 yılı aşkın süredir sıkıntıda. Özellikle Robot teknolojisine yatırım yaptıklarını okumuştum. Mecburlar. Çin’in de nüfusu azalmaya başladı ve ayrıca Tek Çocuk politikasının sonucu olarak ülkedeki erkek sayısı kadın sayısından 25 milyon daha fazla. Yani milyonlarca erkek hayatları boyunca bekar kalacak; muhtemelen de en dipteki erkekler! Çin kültüründe bekarların statüsü evlilerin statüsünden aşağıdadır. Bunun da dışında bekar erkekler evli erkeklere göre çok daha atılgan ve risk almaya meyillidir. Bir de Sosyal Kredi sistemi, bazı insanları iyice dibe çekme potansiyeline sahip. Bunların hepsini eklerseniz hiç kaybedecek şeyi olmayan ve umut arayan kimseler elde etmiş olursunuz. Hindistan’da da doğum kontrolü politikaları nedeniyle fazladan erkek meselesi mevcut! Çin’in ekonomisi durakladı gibi duruyor. Hindistan’ın ekonomisi ise hızla büyümeye devam ediyor ve çok da uzak olmayan bir zamanda Çin’in ekonomisini dahi geçebilir. Vietnam, Tayland, Endonezya, Filipinler gibi başka oyuncular da var bölgede ayrıca. Afrika’da da yakında oyuncular çıkacak! ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda’da çok ciddi bir Hint diasporası var. 19. Yüzyıl İngiltere’nin, 20. Yüzyıl ise ABD’nin yüzyılıydı. 20. Yüzyılda Sovyetler ciddi bir meydan okumaydı ayrıca. Dengeler giderek değişiyor. Yapay zeka yarışı durmayacak muhtemelen! Mesela Crispr CAS9 gibi teknolojilerle yapılacak ama etik gerekçelerle istenmeyecek araştırmalar da bir şekilde yapılırsa hiç şaşırmam. Zaten etik gerekçeler sonsuza kadar durdurabilecek mi? Durdursaydı İngiltere tarihinde cezası idam olmasına rağmen mezarlardan ceset çalan tıp öğrencilerini durdururdu!
Pik petrole, pik doğalgaza, pik bakıra, pik fosfora yaklaştık mı? ‘Sürdürülebilirlik’ diyorlar. Ama dünya düzeni, ekonomik büyüme durduğunda da yoluna devam edebilecek mi? Kaldı ki bu dünyada her şeyin bir sonu vardır. İniş çıkışlar vardır! Düz çizgi ölüm demektir! Katolik Kilisesi yüzyıllarca Heretik akımları bastırdı ama en sonunda Luther’i bastıramadı. 1816 yaz yaşanmayan yıl ve 14. yüzyıldaki büyük veba salgını gibi devasa doğa olaylarını engellemek ise zaten mümkün değil! Kim bilir neler neler olacak…
Rabbim hayırlısını nasib eylesin!
