Beton santralinden aldığı betonu mikserinden beton pompasına itinayla boşaltan operatöre yaklaşıp sordum. “Nasıl anlıyorsun mikser içinde betonun azaldığını ya da bittiğini? Bir seviye göstergen var mı?”. “Yok şefim” dedi. “Tahmin edebiliyorum artık. Eğer şüphem olursa TAPIŞLIYORUM, sesinden anlıyorum” Hemen sordum. “Konyalı mısın sen?” Gülerek “Evet” dedi. “Nerden anladın?”
Aynı gün çok saygıdeğer önceki dönem bir bürokratla hasbihal ediyorduk. Çok önemli bir tavsiyem olacak deyince kulak kesildim. “Çocuklarına yabancı dili asla ileri düzeyde öğretme”. Şaşırdım. Niye diye sorunca uzun zamandır yaşadıklarını anlattı. İleri düzey yabancı dilin bir insanı nasıl anadil kültüründen uzaklaştırabileceğini konuştuk. Sevdiklerinden endişeliydi. Bu endişede yabancı dilin yavaş yavaş nüfuz eden kültür asimilasyonu payının büyük olduğunu detay anlattıkça anladım.
Konuşma esnasında, felsefe ve din bilimleri doktor öğretim üyesi Yalova’nın elinden kaçırdığı akademisyen, “Varoluşsal Tehcir” isimli kitabı ile ülke gündeminde önemli yer oluşturan, 16 dil konuşabilen Ömer Kemal BUHARİ aklıma geldi. Bir de ondan teyit için aradım. Anladığım kadarı ve özetle; sağlam teraziler oluşturmayan izanların sadece ileri derece yabancı dil ile değil, her işitsel, zihni ve görsel etkileşimle kültürünü yozlaştırabileceğini, lakin dilin yozlaşmanın en temel yöntemlerden biri olduğunu paylaştı.
Dil ne kadar öğrenilmeli sorusuna da bu çerçevede “meramını anlatabilecek kadar” şeklinde bir çıkartım ile karar kıldık. Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği’ni tamamı İngilizce okumuş bir mühendis olarak teknik yaklaşımda ve yazılı kaynak kullanımında yabancı dilin mühendislik eğitiminde faydalarını hissetmiş olsam da öğrenimin sürecini negatif etkilediğini bizatihi yaşayan biri olarak da ileri İngilizce bilinmesinin gerekli olmadığını düşünüyorum.
Kültür; bir insanın bir olguya verdiği anlam bütünüyle taşınıyor. Soba kelimesinin her insanda uyandırdığı bir his, oluşturduğu bir figür var. Anadolu’da soba dendiğinde bir bölge maşanga hayal ederken bir bölge kuzine, bir bölge ocak akla getirir. Bir yabancı kuzineye günlük konuşma dilinde kuzine diyorsa o artık kültür değişim sürecini başlatmış demektir. Aynı bunun gibi bir Türk sobaya yurt dışında ihtiyacı olduğunda “stove” demeli. Cooker, furnace, hearth, oven, fireplace gibi farklı anlamlardaki kelimeleri doğal akışında yerli yerinde kullanacak kadar İngilizce’yi ilerleten de kültür kaybı ya da farklılaşması süreci içerisine ister istemez girmiş oluyor.
İslam da hep vasat ölçüyü tavsiye ediyor. Uçlarda olmak yerine orta ölçü talebi mutluluk anahtarı esasen. Ne az, ne çok. Ne ifrat, ne tefrit. O yüzden ortadirek ekonomili aile miktarı, toplum mutluluğu ile orantılıdır. Bizde her geçen gün azalan ortadirek aile miktarı endişe verici.
Gelelim yeniden TAPIŞLAMAK’a. Tapışlama kelimesi Konya’da kullanılan, hamurun üzerini düzeltmek için hafif hafif vurarak elle sıvamak anlamı olduğu gibi, karpuzun içinin olgunluğunu anlamak için yapılan arka arkaya ufak vuruşlar anlamına da gelen bir yerel kelimedir.
Eğer Yalova’da bir beton mikseri operatörü olarak seviye kontrolü için yaptığın şey TAPIŞLAMAK ise, ya Konyalı’sındır ya da ileri derecede (!) Konya’da yaşamış bir Yalovalı.
Vesselam.
