CHP Yalova Milletvekili ve Milli Savunma Komisyonu Üyesi Tahsin Becan, zincir marketlerin her sektöre yayılan faaliyetlerinin küçük esnafı zor durumda bıraktığını belirterek, Ticaret Bakanlığı’na yazılı bir soru önergesi sundu..
Haber / Zeynep TAŞTAN
Zincir marketlerin gıda maddesi dışındaki birçok ürünü satmasının, küçük işletmelerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına neden olduğunu vurgulayan Becan, şu soruları yöneltti: “Market zincirlerinin her ürünü satmaları sebebiyle haksız rekabete sebep olarak tüccarı mağdur etmektedirler. Neredeyse her sokak ve caddede bulunan market zincirlerinin gıda maddesi dışında elektronik eşyadan kıyafette mobilyaya kadar her türlü ürünü sattığı bilinmektedir. Gıda ürünü satmak amacıyla açılan ancak neredeyse her ürünü satan bu marketler, nasıl ki mobilyacılar gıda maddesi, manavlar elektronik eşya satmıyorlar ise marketlerin de sattıkları ürünlere sınırlama gelmesi gerekmektedir. Bu yüzden tüccarımız, zincir marketler karşısında yok olma tehlikesi yaşamakta küçük esnafımız iş yapamaz hale gelmektedirler. Küçük ölçekli firmalarımızın ticaretine devam edebilmesi için market zincirlerinin satış yapacağı ürünlere sınırlama getirilmesi zaruri hale gelmiştir. Zaten zor durumda olan tüccarımız, market zincirlerinin yarattığı haksız rekabet nedeniyle kiralarını ödeyemez, işlerini devam ettiremez duruma gelmesi sonucu: Bakanlığınızın zincir marketlere sağladığı ve sunduğu destekler nelerdir? Bakanlık, küçük esnafımıza, zincir marketlerle rekabet edilebilmesi için hangi önlemleri almıştır? Bakanlığınızın, zincir marketleri denetleme faaliyetleri nelerdir? Bu kapsamda Yalova’da son 5 yılda verdiği cezaların tutarı ve ceza nedenleri nelerdir? Yalova ilinde zincir market sayısı kaçtır, açılmak üzere başvuru yapmış kaç zincir market daha bulunmaktadır? Son 10 yılda Yalova’da kapanan küçük ölçekli esnaf sayısı kaçtır? Bu olumsuz tablonun yanı sıra madde kullanım yaşı okul çağı çocuklarımızı tehdit eden önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu bağlamda olmak üzere: Kamu Tasarruf Tedbirleri kapsamın da okullarda güvenlik personeli olmadığından bakanlığınızın artan uyuşturucu vakaları için, güvencemiz çocuklarımız adına aldığı veya uyguladığı önlemler nelerdir? Bakanlığınız bünyesinde okul çağı çocuklarımızı korumak adına, aile ve çocuk kapsamlı destek programlarınız nelerdir? Türkiye genelinde kullanım miktarlarının artış gösterdiği iller hangileridir? Yalova ilimiz istatistiksel olarak nasıl bir durumdadır? Yalova ilimizde çocukları korumak için aile ve çocuk kapsamlı destek programlarının çalışmaları nelerdir? Bu konuda Yalova ilimize nasıl bir yatırım sağlanmaktadır?”
BAKANLIKTAN CEVAP..
Ticaret Bakanlığı’ndan verilen cevap ise şu şekilde: “Kamunun beslenme, sağlıklı yaşama ve korunma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için zorunlu olan mal ve hizmetlerin fiyatlarında fahiş artışlara giderek veya vatandaşlarımızın bunlara ulaşmasına engel olmak suretiyle mağduriyet yaratan her türlü girişim, Bakanlığımızca yakın takip altındadır. Bu tür uygulamalara karşı verilen mücadele, kararlılıkla sürdürülmektedir. Bununla birlikte, 81 ilde ticaret il müdürlükleri tarafından; özellikle ulusal zincir marketler başta olmak üzere üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler günlük olarak denetlenmektedir. Bugüne kadar 120 binden fazla işletme ve 830 binden fazla ürün denetlenirken, Yalova’da ise yaklaşık 600 işletme ve 12 bin 500 ürünün denetimi gerçekleştirilmiştir. Denetimler sonucunda tespit edilen aykırılıkların, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu toplantılarında görüşülmesi neticesinde, haksız fiyat artışı yaptığı tespit edilen işletmelere 100.000 TL’den 1.000.000 TL’ye; stokçuluk yaptığı tespit edilen işletmelere ise 1.000.000 TL’den 12.000.000 TL’ye varan tutarlarda idari para cezası uygulanabilmektedir. Yalova’da toplam 296 adet ulusal zincir market şubesi bulunmaktadır. Açılmak üzere başvuru yapmış zincir market sayıları ile ilgili olarak iş yeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye yetkili idarelere (Belediyeler, İl Özel İdareleri) başvurulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir. Diğer taraftan, Bakanlığımız görev ve yetki alanı dahilinde zincir marketlere sağlanan herhangi bir destek bulunmamaktadır. Öte yandan, Esnaf ve Sanatkârlar Bilgi Sistemi (ESBİS) verilerine göre, son 10 yılda (2015-2024) Yalova’da açılan esnaf işletmesi sayısı 24.711; kapanan esnaf işletmesi sayısı 18.342 olarak gerçekleşmiştir” ifadelerine yer verdi.
‘ZİNCİR MARKETLERE ÜRÜN KISITLAMASI GETİRİLMELİDİR’..
Tahsin Becan, bakanlıktan gelen yanıtı değerlendirdi. Zincir marketlerin, gıda ürünleri dışındaki elektronik, kıyafet ve mobilya gibi ürünlerin satışını yapmasının küçük esnafın iş yapamaz hale gelmesine yol açtığını ifade etti. Becan, “Mobilyacılar gıda satmıyorsa, marketler de her sektörde faaliyet göstermemeli. Bu haksız rekabet ortamı mutlaka düzeltilmeli” dedi.
