Bu hafta sizlere Kurtuluş Savaşı Yalova mücahitlerinden Çınarcıklı Hafız Ahmet’i anlatmaya çalışacağım. Hafız Ahmet, Yalova belediye başkanı Mehmet Gürel’in dedesinin babasıdır. Biz her ne kadar ona Çınarcıklı desek de İstanbul eşrafı onu Yalovalı Hafız Ahmet olarak tanırdı.
Çınarcıklı Hafız Ahmet Eyüp Sultan ve çevresinde hatta İstanbul’da Büyük Hoca diye tanınırdı. Feshane’de iki ev almış, birinde kardeşi diğerinde kendisi oturuyordu. Bu evleri daha sonra vakfa bağışlamıştır. Sesi o kadar güzel ve büyüleyiciydi ki Hünkâr imamlığı vazifesinde de bulundu. Hilal-i Ahmer (Kızılay) İstanbul şube başkanlığı görevi de kendisine verilmişti. Yalova’nın Yunanlılar tarafından işgali üzerine derhal bölgeye koştu.
Kızılay İstanbul şube başkanlığı görevini referans göstererek İngilizlerden büyük bir tekne elde etti. Bu tekneyle henüz daha Uluslararası II. Araştırma Kurulu bölgeye gelmeden Karamürsel Yalova arasında sıkışıp kalan savaş mağdurlarını İstanbul’a taşıdı. İlginçtir ama henüz cumhuriyet ilan edilmemişken o bu teknesinin adını “Cumhuriyet Teknesi” koymuştu.
21 Mayıs 1921 tarihinde Uluslararası II. Araştırma Kurulu’na rehberlik yapmak üzere İstanbul hükümeti tarafından görevlendirildi.
Yunan işgalcileriyle onların maşası durumundaki azınlık Rum ve Ermeni çetecilerin bir anda hedefine oturdu. Yunan Yalova işgal kumandanı Yüzbaşı Papadopolos Hafız Ahmet’i tutuklamak için girişimde bulundu. Araştırma kurulu bu karara karşı çıktı ve Hafız Ahmet’i Yunanlılara vermedi. Bu kez Yalova iskele meydanında Rumlar ve Ermeniler Hafız Ahmet’i linç etmek için ayaklandı. Bin bir güçlükle gemiye bindirildi. Araştırma Kurulu aşırı baskılar üzerine Hafız Ahmet’in yanında bulunan oğlu Hafız Mehmet’i Yunanlılara teslim etti. Daha 14-15 yaşlarında olan Hafız Mehmet, Yunanlılar tarafından esir olarak Atina’ya götürüldü. Bir buçuk yıl orada kaldı. Onun hikâyesini de bir dahaki yazımda anlatacağım.
1921, Türk tarihinin en acıklı dönemlerinden biridir.
İşgalin katliama dönüştüğü, sağ kalanların göç yolunu tuttuğu, herkesin korku ve endişe içinde olduğu bir dönemde Uluslararası Araştırma kuruluna jandarma subaylarından Süreyya Bey'le, Orhangazili Refik, Çınarcıklı Hafız Ahmet, Sultaniyeli Emin ve Gemlikli Tevfik Efendiler hem rehberlik yaptılar hem de 23 Mayıs 1921 tarihinde İstanbul hükümetine olan biten her şeyi rapor olarak sundular.
Hafız Ahmet hem bölgeyi çok iyi tanıyor hem iyi derecede Fransızca, İngilizce ve Arapça lisanını konuşabiliyordu. Her türlü tehdide rağmen Türk halkına yapılanları rapor halinde ilgili makamlara sunarak tarihin kara lekeli sayfalarını belgelendirmiş oluyordu. Ölümle tehdit edilmesine hiç aldırmadı. Rum ve Ermeniler tarafından linç edilmek istenmesi, oğlunun Yunanlılar tarafından esir alınması Hafız Ahmet’i korkutmadı. O yine de vatana hizmet anlayışından vaz geçmedi.
Ben sözü uzatmadan Kızılay temsilcilerinin yazmış olduğu rapordan bölümler sunmak istiyorum.
“….
Kurul’un Gemlik'te bulunduğu sırada da çaresizlik içinde kalan Türklerle irtibata geçen ve net bilgiler toplamaya çalışan rehber Hafız Ahmet Efendi, Yunan askerleri tarafından tutuklanarak merkez kumandanlığına sevk edilmek istenmiş ise de kurulun müdahalesi üzerine serbest bırakılmıştır.
…
21 Mayıs 1921:
Yalova'ya hareket edildi. Yalova'ya ulaşıldığında kurul üyeleri karaya çıkarak Belediye binasın-da kaymakam ile görüştü. Rehberlerimizden Hafız Ahmet Efendi de kurulla birlikte belediye binasında bulunduğu bir sırada İngiliz askerleri gelip onu oradan çıkardılar. Çünkü kurul yanında dolaşan bu kişinin Ermeniler ve Rumlara göre kötü kişi olarak kabul edildiğinden bahisle kaymakamın odasına götürmüşlerdi. Kurulun geri dönüşünde o da birlikteydi. O sırada bir takım Ermeni ve Rumlar sözle saldırılara başlayınca Hafız Ahmet, İngiliz askerlerinin koruması altında güç hal ile vapura ulaşabildi. Aslen Yalovalı olan Hafız Ahmet Efendi, vapura dönerken oğlu da ona katılmıştı. Fakat kurul üyeleri tarafından kabul edilmeyerek motorla karaya çıkarıldı ve Yunan Kumandanlığına teslim edildi.
Aynı gün vapurla Çınarcık köyüne gidildi. Bu köyde Rumlar da oturmaktaydı. Köyde yaşanan olaylar ve yapılan zulümler hakkında Rumların da ifadesi dinlendi. Öldürülenlerden bir kısmı bizzat kurul tarafından görüldü. Yanmaktan kurtulan evlerde kan lekeleri ve izleri tespit edildi. Bu köyde katliam yapıldığı gün, erkek-çocuk-kadın olmak üzere köyde toplattırılan Müslüman halk bizimle birlikte bulunan Hafız Ahmet Efendi'nin eviyle diğer mahalledeki Molla Hakkı'ya ait eve doldurulmuşlar ve evler ateşe verilmiştir. Pencerelerden atlamak isteyenleri birer birer kurşunlayarak öldürdükleri anlaşılmıştır.”
Hafız Ahmet, padişahın takdirini kazanmış ve kendisine büyük büyük hediyeler teklif edilmişti. Fakat o, “Ne istersin?” dendiğinde Ortaburundan Çınarcık köyüne su isale hattı yapılmasını istemiş, kendisine sunulan imkânı köy halkı için istemiştir. Hatta arkadaşları onunla “Hazineye girdin ama küreği ters batırdın” diye şakalaşırlarmış. Neyse ustalar gelmiş. Su hattını yapmış ve Hafız Ahmet’e demir parmaklıklı, teraslı modern bir ev yapmışlar.
Bu ev yeri şu an Hasanbaba tarafından Çınarcık’a inerken sol tarafta bulunan şehitlik alanının olduğu yerdir. İşgalciler ve Rum-Ermeni çeteciler çocuk ve kadınları bu eve doldurarak ateşe vermişler, utanç verici vahşi ve barbarca eylem gerçekleştirirken Hafız Ahmet’ten de kendilerince intikam almışlardır.
Hafız Ahmet işgalden sonra Defterdar camisinde imamlık yapmış, İstanbul’da vefat etmiş ve Tokmaktepe’ye defnedilmiştir.
Rahmetle anıyor, ruhu şâd olsun diyorum. Elbette küçücük bir yazı içinde kocaman gönülleri olan insanları anlatmak kolay değil.
Konumuzu haftaya esir düşen Hafız Mehmet’le devam ettireceğim.
